Zo maak je een veilige speelomgeving

door Joost Nusselder Geupdate op:  november 6, 2023

Een veilige omgeving en een gevoel van veiligheid zijn cruciaal voor een speelomgeving. Ze voorkomen mogelijke verwondingen en creëren een ruimte waarin kinderen zich vrij voelen om te ontdekken en te leren. Dit is zowel belangrijk voor klaslokalen als voor thuis.

De vier basisveiligheidsdoelen voor scholen zijn het ontwikkelen van veilige praktijken om kinderen te helpen veilig te blijven, letten op kinderen om ervoor te zorgen dat ze veilig zijn, het bieden van een veilige omgeving en het plannen en uitvoeren van brandveiligheidsoefeningen. Deze doelen richten zich op het creëren van een veilige speelomgeving, zowel binnen als buiten.

Blair, Sayani en Wortley (2015) benadrukken na onderzoek het belang van vroege interventie en het voorkomen van gemiste kansen voor actie. Hun 3R-aanpak omvat: relaties (effectieve communicatie tussen professionals), routekaarten (het volgen van protocollen binnen een organisatorisch en menselijk gedragskader) en erkenning (recognition, het kind centraal stellen en factoren identificeren die zijn/haar veerkracht opbouwen). Deze aanpak biedt praktische oplossingen voor het identificeren van veiligheidsproblemen en het ondersteunen van professionals, kinderen en hun families.

Binnenspeelveiligheid houdt rekening met aspecten zoals veilig speelgoed en meubels, terwijl buitenspeelveiligheid zich richt op het voorkomen van mogelijke gevaren in de buitenomgeving.

Een veilige speelomgeving bevordert het leren door een ruimte te creëren waarin kinderen zich veilig en ondersteund voelen. Dit stelt hen in staat om actief en onafhankelijk te verkennen, wat essentieel is voor hun ontwikkeling.

Van peuter naar kleuter doeboek collectie

Educatieve spelletjes en kleurplaten voor 3 t/m 6 jaar

Dit e-book, samen met de bijbehorende printables, zal je peuter en kleuter heel erg leuk vinden. In elke fase van de ontwikkeling kan hij of zij er lekker mee spelen, samen met mama en papa.

Koop bij Bol.com

Wat zijn de vier basisveiligheidsdoelen?

De vier basisveiligheidsdoelen voor scholen zijn als volgt.

1. Het ontwikkelen van veilige praktijken om kinderen te helpen veilig te blijven. Dit is belangrijk omdat het kinderen leert hoe ze zichzelf kunnen beschermen.
2. Het toezicht houden op kinderen om ervoor te zorgen dat ze veilig zijn. Dit is cruciaal omdat volwassenen mogelijke gevaren kunnen zien die kinderen misschien niet opmerken.
3. Het bieden van een veilige omgeving. Kinderopvangcentra moeten voldoen aan bepaalde veiligheidsnormen om kinderen te beschermen.
4. Het plannen en uitvoeren van brandveiligheidsoefeningen. Dit is belangrijk om kinderen en volwassenen voor te bereiden op mogelijke noodsituaties.

De Europese Child Safety Alliance, een initiatief van de Europese Consumentenveiligheidsvereniging met een netwerk van organisaties voor de preventie van kinderletsel binnen 25 lidstaten in Europa, richt zich bijvoorbeeld op het bieden van een veilige speelomgeving met strategieën die helpen bij het verminderen van letselgerelateerde sterfgevallen en handicaps bij kinderen.

Hoe creëer je een veilige binnen speelomgeving?

Binnenspeelruimtes zijn erg belangrijk als leeromgeving voor kinderen. Volgens de studie “Children’s Rough-and-Tumble Play in a Supportive Early Childhood Education and Care Environment” van Storli, R. (2021), vinden kinderen van 3-5 jaar binnenruimtes met fysiek actief spel zelfs aantrekkelijker dan buitenruimtes, mits in een ondersteunende omgeving.

Om veilig binnen spelletjes te kunnen doen evalueer je eerst de materialen en speelgoed. Zorg ervoor dat ze veilig zijn voor kinderen en geen verstikkingsgevaar vormen en controleer regelmatig op gebroken of onveilige items en vervang ze indien nodig.

Richt de ruimtes zo in dat het onafhankelijk spel bevordert en zorg voor duidelijk gelabelde schappen en moedig kinderen aan om speelgoed dat ze niet gebruiken op te ruimen. Dit voorkomt struikelgevaren.

Voeg ook veiligheidshekken toe rond gevaarlijke gebieden. Gebruik tapijten en schuimmatten om vallen te dempen en zorg ervoor dat meubels stabiel zijn om vallen te voorkomen.

Brandveiligheid is cruciaal dus zorg voor werkende rookmelders en brandblussers. Ontwikkel plannen voor weersomstandigheden en noodsituaties en oefen deze met regelmatige drills. Zorg er daarbij voor dat het plan duidelijk zichtbaar is.

Er zijn verschillen tussen veiligheid in de klas en thuis. In de klas zijn er vaak meer kinderen en meer potentieel gevaarlijke situaties. Thuis is er meer controle over de omgeving en minder kinderen om toezicht op te houden.

Hoe kun je veiligheid garanderen in een vroegschoolse klas?

Studies tonen aan dat de gezondheid en veiligheid van kinderen een groeiende zorg is. Het aantal kinderongevallen blijft onaanvaardbaar hoog (National Safe Kids Campaign, 2003).

Om een kindveilige klas te garanderen, zijn er verschillende facetten om rekening mee te houden. Materialen en uitrusting moeten veilig zijn. Zorg ervoor dat meubels afgerond zijn, verwijder scherpe objecten en controleer speelgoed regelmatig op mogelijke verstikkingsgevaren. Het is cruciaal om de klas schoon te houden en rommel te minimaliseren om ongelukken te voorkomen.

Zorg ervoor dat meubels stevig staan en dat er geen gevaarlijke objecten verborgen zijn. Tapijten moeten in goede staat zijn en gebroken of onveilige speelgoed moet onmiddellijk vervangen worden.

Zelfs de planten in de klas doen ertoe. Ze kunnen bijdragen aan een veilige en gezonde omgeving, maar sommige planten kunnen giftig zijn voor kinderen. Het is dus belangrijk om de juiste planten te kiezen en ze buiten bereik van kinderen te houden.

Daarnaast is het belangrijk om veilig gedrag te bevorderen en te handhaven, zowel binnen als buiten de klas. Regelmatige oefeningen voor noodgevallen zoals brand of lockdown zijn essentieel. Ouders moeten op de hoogte zijn van het noodplan en dit moet zichtbaar zijn in de klas.

Het toezicht op kinderen is cruciaal, vooral tijdens speeltijd, en het is belangrijk om in te grijpen wanneer dat nodig is om ongelukken te voorkomen. Het opstellen van regels en het handhaven ervan is een belangrijke manier om veiligheid in de klas te bevorderen.

Wat zijn klaslokaal-veilige planten?

Planten zijn belangrijk in een klaslokaal. Ze creëren een leerzame omgeving, voegen esthetische waarde toe en verbeteren de luchtkwaliteit. Bovendien zijn ze een geweldig medium om kinderen over de natuur te leren. Het is echter belangrijk om de juiste planten te kiezen, omdat sommige mensen gevoelig kunnen zijn voor bepaalde soorten.

Niet alle planten zijn veilig voor een klaslokaal. Sommige kunnen huidirritaties of uitslag veroorzaken bij gevoelige kinderen. Daarom is het essentieel om een beetje onderzoek te doen voordat je planten kiest. Hieronder volgt een lijst van veilige planten voor in de klas.

1. Spider plant
2. Boston varen
3. Kerstcactus
4. Jade plant
5. Slangenplant
6. Gebedsplant
7. Zebra plant
8. Aluminium plant
9. Afrikaans viooltje

Deze planten zijn gemakkelijk te verzorgen en gedijen goed onder lage lichtomstandigheden, waardoor ze geschikt zijn voor binnenruimtes zoals klaslokalen. Let op: planten zoals de Engelse en Algerijnse klimop, treurige vijgen en yucca’s moeten worden vermeden.

Hoe garandeer je veiligheid thuis?

Om je huis veilig te maken voor spel, is het belangrijk om potentiële gevaren aan te pakken en te verwijderen. Let ook hier op meubels en zorg dat deze geen scherpe randen hebben. Salontafeltjes zijn de grootste boosdoeners van pijnlijke valpartijen.

Extra voorzorgsmaatregelen zijn nodig rond de trappen. Veilige speelhoeken kunnen helpen bij het voorkomen van ongelukken.

Welke extra maatregelen moet je nemen rondom trappen?

De trap is altijd interessant voor kinderen wanneer ze kunnen kruipen of lopen dus een veilige omgeving rondom is erg belangrijk. Installeer traphekjes boven- en onderaan de trap om te voorkomen dat jonge kinderen de trap op- of aflopen zonder toezicht. Zorg ervoor dat de hekjes stevig zijn en gebruik indien nodig schroeven om ze aan de muur te bevestigen.

Het is ook belangrijk om de trap vrij te houden van rommel en speelgoed om struikelen te voorkomen, dat geldt ook voor jezelf en zeker als je jouw kind nog de trap op en af tilt. Zorg ervoor dat de trap altijd goed verlicht is om zichtbaarheid te garanderen.

Als je iets draagt, zoals een baby, gebruik dan altijd de leuning om je evenwicht te bewaren. Leer kinderen ook om de leuning te gebruiken en begeleid ze bij het veilig op- en afdalen van de trap.

Hoe maak je een speelhoek die je kind een veilig gevoel geeft?

Om een speelhoek te creëren waarin je kind zich veilig voelt, kies je eerst een rustige, zichtbare plek. Het kind moet zich veilig voelen, maar ook betrokken bij de rest van het huis en wil jou waarschijnlijk kunnen zien. Zorg daarnaast voor een duidelijke indeling. Dit helpt kinderen om controle te hebben over hun ruimte en activiteiten.

Dit zijn slechts enkele van de vele tips voor het maken van een leuke speelhoek. En zo’n speelhoek is geweldig voor het bevorderen van zelfstandig spelen met speelgoed.

Hoe houd je buitenspelen veilig?

Volgens het onderzoek “Outdoor play environments for infants and toddlers” van Wortham, S. (1989), bieden speeltuinen een unieke kans voor baby’s en peuters om te verkennen en te spelen, terwijl ze ook een veilige en beveiligde omgeving bieden voor hun vroege ontwikkeling.

Om buitenspel veilig te houden, is het belangrijk verschillende aspecten te overwegen. Controleer eerst de speelomgeving op mogelijke gevaren zoals gebroken speelgoed, afval of insectennesten. Zorg ervoor dat kinderen altijd beschermende kleding dragen, zoals zonnehoeden en zonnebrillen. Leer kinderen veiligheidsregels en zorg ervoor dat ze deze volgen.

Er zijn verschillende veiligheidsregels voor speeltuinen dan voor buitenspel thuis. Op speeltuinen heb je te maken met speeltoestellen, maar zorg altijd voor een veilige ondergrond, zoals houtsnippers, tegels, matten of gras, om schokken te absorberen.

Welke veiligheidsmaatregelen moet een speeltuin hebben?

Volgens het onderzoek van Hudson en Thompson (2000) vereist speeltuinveiligheid goed toezicht, leeftijdsgeschikte apparatuur, voldoende oppervlaktebekleding en voortdurend onderhoud. Dit kan worden bereikt door een uitgebreid toezichtplan en een leeftijdsgeschikt ontwerp.

Toezicht is essentieel. Zorg ervoor dat kinderen altijd worden begeleid tijdens het spelen. Intervenieer indien nodig om ongelukken te voorkomen en kies leeftijdsgeschikte apparatuur. Kleinere kinderen hebben moeite met klimmen en hebben kleinere speeltoestellen nodig. Grotere speeltoestellen zijn bedoeld voor oudere kinderen.

Zorg voor voldoende oppervlaktebekleding. Zachte oppervlakken zoals rubber, houtsnippers, tegels of matten helpen vallen op te vangen en verwondingen te voorkomen. Gras is geen goede keuze omdat het de schok niet goed absorbeert.

Controleer speeltoestellen op slijtage en vervang ze indien nodig. Veranker speeltoestellen diep en stevig om vallen te voorkomen.

Vermijd openingen en ruimtes waar kinderen vast kunnen komen te zitten. Dit geldt vooral voor klimrekken.

Hoe kun je jouw kinderen veilig thuis buiten laten spelen?

Om kinderen veilig thuis buiten te laten spelen moet je meerdere aspecten in acht nemen.

• Kies een veilige speelruimte. Houd bijvoorbeeld de tuin vrij van scherpe voorwerpen en verborgen gevaren en beperk de toegang tot gevaarlijke gebieden zoals zwembaden of drukke wegen. Blijf daarnaast altijd in de buurt om toezicht te houden, vooral bij jongere kinderen.
• Ook als je speeltoestellen in de tuin hebt moet je ervoor zorgen dat deze stevig en veilig zijn geïnstalleerd. Voorkom val- en verstikkingsgevaren door kleine openingen en touwen te vermijden.
• Bescherm tegen de zon, zorg voor voldoende schaduw en moedig het dragen van beschermende kleding en zonnebrandcrème aan. Zorg ervoor dat kinderen niet te lang buiten spelen, vooral tijdens piekuren van de zon.
• Wees bewust van het weer: Vermijd buiten spelen bij slecht weer en wees extra voorzichtig bij warm weer door regelmatig pauzes in te lassen in de buiten speel spellen voor hydratatie.
• Leer veiligheid: Leer kinderen over de belangrijkheid van veiligheid, zoals het dragen van schoenen buiten en het vermijden van gevaarlijke situaties en moedig veilig spelen aan, zoals niet te dicht bij de rand van speeltoestellen komen of niet te hard duwen en trekken.

Hoe stimuleert een veilige speelomgeving het leren?

Een veilige speelomgeving stimuleert het leren door kinderen de ruimte te geven om te verkennen en te experimenteren. Het biedt kansen om nieuwe vaardigheden te ontwikkelen en bestaande te oefenen, terwijl het risico’s minimaliseert. Een goede speelomgeving bevordert ook het fysieke welzijn van kinderen, wat cruciaal is voor hun algehele ontwikkeling.

Het gevoel van veiligheid ondersteunt het cognitieve leren van kinderen. Het stelt hen in staat om zich comfortabel te voelen bij het uitproberen van nieuwe activiteiten en het aangaan van sociale interacties. Dit bevordert de ontwikkeling van kritisch denken en samenwerking, wat essentieel is voor hun groei, en veilig speelgoed is een belangrijk onderdeel van veilig leren.

Welk speelgoed heb je nodig voor een veilige leeromgeving?

De speelgoedkeuze is cruciaal voor een veilige speelomgeving. Twee aspecten van veilig speelgoed zijn materiaalkeuze en leeftijdsgeschiktheid, maar er zijn er veel meer.

Het materiaal van speelgoed helpt ongelukken voorkomen. Stevig speelgoed, vrij van schadelijke stoffen zoals ongecoat lood en ftalaten, is belangrijk. Kies voor speelgoed dat als ‘veilig’ is gelabeld om blootstelling aan deze stoffen te vermijden. Vermijd speelgoed met scherpe delen of dat gemakkelijk breekt om verwondingen te voorkomen.

Onthoud, dit zijn slechts twee van vele aspecten bij het kiezen van veilig speelgoed.

Joost Nusselder, de oprichter van speelkeuze.nl is een content marketer, vader en houdt van het uitproberen van nieuw speelgoed. Hij kwam als kind al in aanraking met alles rondom spellen toen zijn moeder de Tinnen Soldaat begon in Ede. Nu maakt hij samen met zijn team hulpvaardige blog artikelen om trouwe lezers te helpen bij leuke speel ideetjes.