Stimuleer cognitieve ontwikkeling bij je kind

door Joost Nusselder Geupdate op:  maart 24, 2023

Hoe ontwikkelt zich het brein van een kind? Het is een vraag die veel ouders zich stellen. En het antwoord is: het brein van een kind ontwikkelt zich in vier fasen.

De cognitieve ontwikkeling van een kind begint vanaf de geboorte en eindigt rond de puberteit. Het brein van een kind ontwikkelt zich in vier fases: de zintuiglijke, de imitatieve, de logische en de abstracte fase.

In dit artikel vertel ik je alles over de cognitieve ontwikkeling van een kind en hoe je als ouder kunt helpen.

Elke maand een speel thema in je mailbox?

Leuke speeltips, doeboekjes en meer met als eerste mail onze gratis mini-gids "educatief speelgoed"

JA, dat wil ik!

We zullen je email adres alleen gebruiken voor deze nieuwsbrief en respecteren jouw privacy

Wat houdt cognitieve ontwikkeling in bij kinderen?

Cognitieve ontwikkeling is het proces waarbij een kind kennis opdoet over de wereld om zich heen door middel van mentale functies zoals waarnemen, denken, herinneren, opslaan en ophalen van informatie. Het is een belangrijk onderdeel van de ontwikkeling van een kind omdat het de basis vormt voor het leren van nieuwe vaardigheden en het oplossen van problemen. Cognitieve ontwikkeling is van invloed op het gedrag van een kind en kan helpen bij het begrijpen van sociale situaties en het leren van nieuwe dingen.

Factoren die cognitieve ontwikkeling beïnvloeden

Cognitieve ontwikkeling wordt beïnvloed door verschillende factoren, zoals genetica, omgeving, lichamelijke en sociale factoren. Kinderen worden geboren met een bepaalde mate van cognitieve vaardigheden, maar deze vaardigheden kunnen worden verbeterd door middel van stimulatie en interactie met de omgeving.

De omgeving waarin een kind opgroeit, speelt een belangrijke rol bij de cognitieve ontwikkeling. Kinderen die opgroeien in een omgeving met weinig stimulatie en interactie hebben vaak een minder sterke cognitieve ontwikkeling dan kinderen die opgroeien in een omgeving met veel stimulatie en interactie.

Hoe cognitieve ontwikkeling gestimuleerd kan worden

Er zijn verschillende manieren waarop ouders en verzorgers de cognitieve ontwikkeling van een kind kunnen stimuleren. Hier zijn een aantal voorbeelden:

• Spelen met speelgoed dat de cognitieve vaardigheden van een kind stimuleert, zoals puzzels, blokken en spelletjes.
• Het gebruik van software en instrumenten die de cognitieve vaardigheden van een kind verbeteren, zoals educatieve apps en computerspelletjes.
• Het vertellen van verhalen en het lezen van boeken om de taalvaardigheid van een kind te verbeteren.
• Het creëren van een omgeving waarin een kind nieuwe dingen kan ontdekken en leren.
• Het aanmoedigen van een kind om actief te zijn en te spelen, bijvoorbeeld door buiten te spelen en te sporten.
• Het stellen van doelen en het bieden van uitdagingen om de cognitieve vaardigheden van een kind te verbeteren.

Waarom de cognitieve ontwikkeling van een kind belangrijk is

De cognitieve ontwikkeling van een kind begint al vanaf de geboorte en gaat door tot aan het einde van de puberteit. Dit stadium van ontwikkeling is van groot belang omdat het de basis legt voor het leren van nieuwe informatie en vaardigheden. Het betekent dat kinderen nieuwe begrippen en informatie moeten begrijpen en verwerken, en dat ze hun geheugen en intelligentie moeten ontwikkelen.

Invloed van Jean Piaget

De ontwikkelingspsycholoog Jean Piaget onderverdeelt de cognitieve ontwikkeling van kinderen in vier fasen. Hij zag dat kinderen in elk stadium nieuwe vaardigheden ontwikkelen en dat hun manier van redeneren verandert. In het begin zijn kinderen vooral zintuiglijk en imitatiegericht, maar naarmate ze ouder worden, ontwikkelen ze logische en abstracte denkvaardigheden.

Executieve functies en het werkgeheugen

Executieve functies, zoals het werkgeheugen, zijn belangrijk voor de cognitieve ontwikkeling van een kind. Deze functies stellen kinderen in staat om informatie te verwerken en te onthouden, en om problemen op te lossen. Het versterken van deze functies kan bijvoorbeeld door middel van spelenderwijs leren en het aanbieden van uitdagende taken.

Belang voor sociale en emotionele ontwikkeling

Een goede cognitieve ontwikkeling is niet alleen belangrijk voor het leren van nieuwe informatie en vaardigheden, maar ook voor de sociale en emotionele ontwikkeling van een kind. Kinderen die onvoldoende basale motorische vaardigheden hebben ontwikkeld, kunnen bijvoorbeeld problemen hebben met het spelen met andere kinderen.

Veranderingen in het puberbrein

Tijdens de puberteit verandert het brein van een kind opnieuw. Het cognitieve functioneren wordt complexer en er ontstaat meer abstract denken. Dit kan leiden tot lastige situaties, zoals kritiek op de ouders en het slaan van deuren. Het is belangrijk om als ouder hier begrip voor te hebben en het kind te helpen bij het ontwikkelen van deze nieuwe vaardigheden.

Belang van vroege signalering

Het is belangrijk dat de cognitieve ontwikkeling van een kind goed wordt gemonitord, zodat eventuele problemen vroegtijdig kunnen worden onderkend en aangepakt. Kinderopvang en peuter- en kleuteronderwijs spelen hierbij een belangrijke rol. Het is daarom van belang dat professionals in deze sector goed op de hoogte zijn van de mijlpalen in de cognitieve ontwikkeling van een kind.

Samenwerking tussen ouders en professionals

Een goede samenwerking tussen ouders en professionals, zoals pedagogen en ontwikkelingspsychologen, kan helpen bij het stimuleren van de cognitieve ontwikkeling van een kind. Het is belangrijk dat ouders en professionals elkaar goed informeren en ondersteunen bij het leggen van de basis voor het leren van nieuwe informatie en vaardigheden.

Cognitieve ontwikkeling bij kinderen van 2-3 jaar

Op deze leeftijd begint het brein van een kind zich steeds verder te ontwikkelen. Het wordt beter in het herkennen van vormen en kleuren en leert nieuwe woorden. Het kan ook steeds beter dingen onthouden en begint te begrijpen dat voorwerpen blijven bestaan, zelfs als ze niet zichtbaar zijn. Dit betekent dat als je een bal achter een glas water verbergt, het kind weet dat de bal er nog steeds is, ook al kan het hem niet zien.

Spelen en leren

Spelen is een belangrijke manier waarop kinderen leren en zich ontwikkelen. Het is belangrijk om je kind eenvoudige spelletjes te geven die het kan spelen, zoals het rollen van een bal over de tafel. Het kind leert dan regels en hoe het samen kan spelen. Ook het spelen met blokjes kan helpen bij de ontwikkeling van de fijne motoriek en het begrijpen van oorzaak en gevolg.

Thuis stimuleren

Er zijn veel manieren waarop je de cognitieve ontwikkeling van je kind thuis kunt stimuleren. Hier zijn een paar ideeën:

• Geef je kind de kans om vragen te stellen en probeer ze zo goed mogelijk te beantwoorden.
• Voeg nieuwe woorden toe aan de woordenschat van je kind door dingen te benoemen die je ziet.
• Laat je kind tekenen en kleuren om de fijne motoriek te ontwikkelen.
• Speel samen spelletjes zoals verstoppertje en benoem de regels.
• Geef je kind de kans om te experimenteren met water en zand om te leren over oorzaak en gevolg.

Andere factoren die van invloed zijn

Er zijn meerdere factoren die van invloed zijn op de cognitieve ontwikkeling van een kind, zoals de omgeving waarin het opgroeit en de mate van betrokkenheid van de ouders. Het is belangrijk om je kind te blijven stimuleren en uitdagen, maar ook om te onthouden dat elk kind zich op zijn eigen tempo ontwikkelt.

De ontwikkeling van je kleuter

Je kind groeit steeds verder en ontwikkelt zich op lichamelijk gebied. Het is belangrijk om je kind voldoende ruimte te geven om te bewegen en te ontdekken. Laat je kind bijvoorbeeld lekker buiten spelen en uitkiezen welke activiteit hij of zij wil doen. Ook speelgoed kan hierbij helpen. Een bal is bijvoorbeeld een mooi voorwerp waarvoor je kind zich kan interesseren.

Cognitieve ontwikkeling

Je kleuter leert steeds meer en krijgt behoefte aan nieuwe informatie. Het is belangrijk om je kind te stimuleren in het leren en ontdekken. Dit kan bijvoorbeeld door eenvoudige vormen te herkennen en te benoemen, of door te leren schrijven. Ook het kennismaken met woorden en het benoemen van lichaamsdelen kan helpen bij de cognitieve ontwikkeling.

Tips om de ontwikkeling te stimuleren

• Laat je kind zoveel mogelijk ontdekken en probeer niet te snel in te grijpen
• Geef je kind voldoende ruimte om te bewegen en te spelen
• Stimuleer je kind om te leren en nieuwe dingen te ontdekken
• Leer je kind om te delen en samen te spelen
• Toon liefde en genegenheid en laat zien dat het oké is om emoties te tonen

Het is belangrijk om te onthouden dat elk kind zich op zijn of haar eigen tempo ontwikkelt. Vergelijk je kind niet met anderen en zorg ervoor dat je kind zichzelf kan zijn. Als ouder kun je je kind stimuleren en ondersteunen in het proces van ontwikkeling.

Tips om de cognitieve ontwikkeling van je kind te stimuleren

Spelletjes spelen is niet alleen leuk, maar ook een geweldige manier om de cognitieve vaardigheden van je kind te stimuleren. Hier zijn enkele leuke en leerzame spelletjes die je kunt spelen met je kind:

• Memory: dit spel helpt je kind om zijn/haar geheugen te trainen. Leg een aantal kaartjes met afbeeldingen op tafel en laat je kind proberen om de juiste paren te vinden.
• Puzzels: puzzels helpen je kind om zijn/haar probleemoplossende vaardigheden te ontwikkelen. Begin met eenvoudige puzzels en voeg geleidelijk aan meer stukjes toe naarmate je kind ouder wordt.
• Blokjes bouwen: blokjes bouwen helpt je kind om zijn/haar fijne motoriek te ontwikkelen en om vormen en kleuren te herkennen. Laat je kind verschillende vormen en kleuren blokjes sorteren en bouwen.
• Bordspellen: bordspellen helpen je kind om zijn/haar sociale vaardigheden te ontwikkelen en om regels te begrijpen. Kies een spel dat geschikt is voor de leeftijd van je kind en speel het samen.

Praten en informatie geven

Praten en informatie geven is een geweldige manier om de cognitieve ontwikkeling van je kind te stimuleren. Hier zijn enkele tips:

• Praat tegen je baby vanaf de geboorte. Zelfs als je baby nog niet kan praten, zal hij/zij de intonatie en het ritme van je stem herkennen en hierdoor taal leren.
• Laat je kind dingen ontdekken en herhalen. Als je kind iets nieuws leert, herhaal het dan regelmatig zodat het in zijn/haar geheugen blijft.
• Geef je kind informatie over de wereld om hem/haar heen. Vertel hem/haar over de kleuren, vormen, dieren en planten die hij/zij ziet.
• Vergelijk dingen met elkaar. Laat je kind zien hoe dingen anders of juist hetzelfde zijn. Bijvoorbeeld: “Deze bal is rood en deze bal is blauw.”

Buiten spelen

Buitenspelen is niet alleen leuk, maar ook goed voor de cognitieve ontwikkeling van je kind. Hier zijn enkele tips:

• Laat je kind bewegen en ontdekken. Laat hem/haar rennen, springen, klimmen en spelen met zand en water.
• Geef je kind uitdagingen. Laat hem/haar bijvoorbeeld een bal in een ronde opening gooien of een bal door een gat in een doos rollen.
• Speel samen met je kind. Speel bijvoorbeeld samen met een bal of maak samen een zandkasteel.
• Geef je kind de vrijheid om te ontdekken. Laat hem/haar zelf dingen uitproberen en ontdekken.

Veiligheid en materiaal

Veiligheid en materiaal zijn belangrijk bij het stimuleren van de cognitieve ontwikkeling van je kind. Hier zijn enkele tips:

• Gebruik veilig speelgoed en materiaal. Controleer of het speelgoed geschikt is voor de leeftijd van je kind en of er geen kleine onderdelen zijn die hij/zij kan inslikken.
• Geef je kind verschillende soorten speelgoed. Geef hem/haar bijvoorbeeld speelgoed dat de fijne motoriek stimuleert, zoals blokjes, en speelgoed dat de sociale vaardigheden stimuleert, zoals bordspellen.
• Geef je kind de vrijheid om te spelen. Laat hem/haar zelf bepalen wat hij/zij leuk vindt om te doen en geef hem/haar de ruimte om te experimenteren.
• Geef je kind de tijd om te spelen. Laat hem/haar lekker bezig zijn en stoor hem/haar niet te vaak.

Joost Nusselder, de oprichter van speelkeuze.nl is een content marketer, vader en houdt van het uitproberen van nieuw speelgoed. Hij kwam als kind al in aanraking met alles rondom spellen toen zijn moeder de Tinnen Soldaat begon in Ede. Nu maakt hij samen met zijn team hulpvaardige blog artikelen om trouwe lezers te helpen bij leuke speel ideetjes.