Bordspellen: Speelstukken, Bord, Geschiedenis & Coöperatieve spellen

door Joost Nusselder Geupdate op:  september 21, 2023

Bordspellen zijn leuk om te spelen, maar ook om te kijken naar anderen. Maar wat zijn bordspellen eigenlijk?

Bordspellen zijn spellen die gespeeld worden op een bord. Bijvoorbeeld monopoly, scrabble en cluedo. Ook klassieke spellen zoals schaken en othello vallen in deze categorie. De meeste bordspellen zijn strategische spelletjes.

In dit artikel lees je alles over bordspellen en waar je ze kunt spelen.

Van peuter naar kleuter doeboek collectie

Educatieve spelletjes en kleurplaten voor 3 t/m 6 jaar

Dit e-book, samen met de bijbehorende printables, zal je peuter en kleuter heel erg leuk vinden. In elke fase van de ontwikkeling kan hij of zij er lekker mee spelen, samen met mama en papa.

Koop bij Bol.com

De veelzijdige wereld van bordspellen

Bordspellen (de beste van dit moment hier beoordeeld) bestaan al eeuwenlang en zijn in verschillende vormen en types over de gehele wereld te vinden. De oudste bekende bordspellen zijn gevonden in graven van farao’s in Egypte en dateren vanaf ongeveer 3000 jaar voor Christus. In Nederland zijn klassieke bordspellen zoals Ganzenbord en Mens erger je niet al jarenlang bekend en geliefd. Het woord “bordspel” is een samenstelling van het naamwoord “bord” en het werkwoord “spel”. Het spel wordt gespeeld op een bepaalde plek waarbij spelers elkaar proberen te verslaan door punten te scoren.

Soorten en vormen van bordspellen

Er zijn heel veel verschillende soorten bordspellen, van klassieke tot nieuwe spellen en van strategische tot vrije spellen. Bordspellen kunnen ook verschillende soorten inhoud bevatten, zoals trivia, strategie, geluk, of een combinatie van deze elementen. Daarnaast zijn er ook coöperatieve bordspellen waarbij spelers samenwerken om een doel te bereiken. Een belangrijk verschil tussen bordspellen is het aantal spelers en de wijze waarop het spel gespeeld wordt. Zo zijn er spellen waarbij je tegen elkaar speelt, maar ook spellen waarbij je samenwerkt om een doel te bereiken.

Bekende bordspellen

Er zijn heel veel bekende bordspellen, zoals Monopoly, Risk, Kolonisten van Catan, Scrabble en Cluedo. Deze spellen zijn vaak al jarenlang populair en worden nog steeds veel gespeeld. Daarnaast zijn er ook nieuwe spellen die steeds populairder worden, zoals Ticket to Ride, Pandemic en Carcassonne. Het is interessant om te zien hoe bordspellen zich ontwikkelen en welke nieuwe spellen er in de toekomst nog zullen verschijnen.

Leerzaamheid van bordspellen

Bordspellen zijn niet alleen leuk om te spelen, maar kunnen ook leerzaam zijn. Zo leren kinderen bijvoorbeeld strategisch denken, samenwerken, tellen en lezen door het spelen van bordspellen. Daarnaast kunnen bordspellen ook helpen bij het ontwikkelen van sociale vaardigheden, zoals het omgaan met winst en verlies en het respecteren van de regels.

Bordspellen in Nederland

Bordspellen zijn in Nederland al jarenlang populair en er zijn dan ook veel spellenwinkels en bordspelverenigingen te vinden. Daarnaast zijn er ook veel online bordspellen beschikbaar, waardoor het mogelijk is om met mensen van over de hele wereld te spelen. Het is leuk om te zien hoe bordspellen mensen bij elkaar brengen en voor een gezellige avond zorgen.

De verschillende soorten bordspellen die je kunt ontdekken

Abstracte bordspellen zijn spellen waarbij het thema niet centraal staat, maar waarbij het gaat om de strategie en de tactiek. Deze spellen hebben vaak geen geluksfactor en zijn volledig afhankelijk van de denkkracht van de spelers. Voorbeelden van abstracte bordspellen zijn Schaken, Go en Othello.

Educatieve bordspellen

Educatieve bordspellen zijn spellen waarbij het leren van nieuwe dingen centraal staat. Deze spellen zijn een geweldige manier om kinderen te leren over verschillende onderwerpen, zoals geschiedenis, wetenschap en wiskunde. Voorbeelden van educatieve bordspellen zijn Timeline, Brainbox en Qwirkle.

Solo bordspellen

Solo bordspellen zijn spellen die je alleen kunt spelen. Deze spellen zijn een geweldige manier om jezelf uit te dagen en je denkvaardigheden te verbeteren. Voorbeelden van solo bordspellen zijn Friday, Onirim en Mage Knight.

Bordspellenvoorbeelden met verschillende elementen

Er zijn vele bordspellen die elementen van verschillende soorten bordspellen combineren. Hier zijn enkele voorbeelden:

• Gloomhaven: een coöperatief strategiespel met een thema van fantasy-avontuur.
• Azul: een abstract spel waarbij spelers tegels verzamelen en patronen maken.
• Codenames: een coöperatief spel waarbij spelers samenwerken om woorden te raden op basis van aanwijzingen van hun teamgenoten.
• Ticket to Ride: een strategisch spel waarbij spelers treinroutes bouwen om steden te verbinden.
• Wingspan: een educatief spel waarbij spelers vogels verzamelen en hun eigenschappen leren.

Indeling van bordspellen

Bordspellen kunnen ook worden ingedeeld op basis van de mechanismen die ze gebruiken. Hier zijn enkele voorbeelden:

• Worker placement spellen: spellen waarbij spelers werknemers plaatsen om acties uit te voeren.
• Deck building spellen: spellen waarbij spelers hun eigen kaartendeck samenstellen en gebruiken om acties uit te voeren.
• Roll-and-write spellen: spellen waarbij spelers dobbelstenen rollen en de resultaten gebruiken om acties uit te voeren op een scoreblad.
• Legacy spellen: spellen waarbij de beslissingen die spelers nemen van invloed zijn op toekomstige spellen.
• Party spellen: spellen die snel en gemakkelijk te spelen zijn en vaak draaien om humor en interactie tussen spelers.

Bekende bordspellen van vroeger en nu

Er zijn vele bekende bordspellen die al jarenlang populair zijn en nog steeds worden gespeeld, zoals Monopoly, Scrabble en Cluedo. Maar er komen ook steeds nieuwe bordspellen uit die razend populair worden, zoals Wingspan, Gloomhaven en Azul. Het leuke van bordspellen is dat er altijd wel een nieuwe uitdaging te vinden is en dat er voor iedereen wel een spel te vinden is dat bij hem of haar past.

Wie zijn de spelers?

Bij bordspellen is het aantal spelers vaak bepalend voor de keuze van het spel. Sommige spellen zijn geschikt voor twee spelers, terwijl andere spellen juist bedoeld zijn voor een grotere groep. Het is belangrijk om te weten met hoeveel spelers je het spel kunt spelen voordat je het aanschaft.

Leeftijd en moeilijkheidsgraad

Bij het kiezen van een spel is het ook belangrijk om te kijken naar de leeftijd en de moeilijkheidsgraad van het spel. Sommige spellen zijn geschikt voor jongere kinderen, terwijl andere spellen juist meer uitdaging bieden voor volwassenen. Daarnaast zijn er spellen die makkelijk te leren zijn, terwijl andere spellen juist meer tijd en moeite kosten om onder de knie te krijgen.

Beurt en strategie

Bij bordspellen is het vaak zo dat iedere speler om de beurt een zet mag doen. Het is belangrijk om goed na te denken over je zet en de mogelijke gevolgen daarvan. Strategie speelt hierbij een belangrijke rol. Sommige spellen zijn meer gebaseerd op geluk, terwijl andere spellen juist meer strategie vereisen om te winnen.

Winnaar en punten

Bij de meeste spellen is het doel om te winnen. Dit kan op verschillende manieren, bijvoorbeeld door als eerste een bepaald aantal punten te behalen of door de tegenstander(s) uit te schakelen. Het is belangrijk om te weten wat de winconditie is voordat je begint met spelen.

Voorbeelden van spellen

Er bestaan ontzettend veel verschillende soorten bordspellen, van oude klassiekers tot nieuwe spellen met innovatieve spelmechanismen. Hieronder vind je een aantal voorbeelden van bekende bordspellen:

• Monopoly: een spel waarbij spelers proberen zoveel mogelijk geld te verdienen door vastgoed te kopen en verhuren.
• Risk: een spel waarbij spelers proberen de wereld te veroveren door legers te bouwen en aanvallen uit te voeren.
• Carcassonne: een spel waarbij spelers om de beurt tegels leggen om een middeleeuws landschap te creëren en punten te scoren.
• Ticket to Ride: een spel waarbij spelers treinroutes moeten bouwen om steden met elkaar te verbinden en zo punten te scoren.
• Dominion: een deck-building spel waarbij spelers hun eigen kaartendeck samenstellen en proberen zoveel mogelijk punten te scoren.

De speelstukken: de bouwstenen van elk bordspel

Speelstukken zijn de fysieke onderdelen van een bordspel die spelers gebruiken om het spel te spelen. Het kan gaan om pionnen, dobbelstenen, kaarten, fiches, miniaturen, en nog veel meer. Speelstukken zijn een essentieel onderdeel van elk bordspel, omdat ze de spelers in staat stellen om acties uit te voeren en beslissingen te nemen.

De verschillende soorten speelstukken

Er zijn veel verschillende soorten speelstukken die je in bordspellen kunt vinden. Hier zijn enkele voorbeelden:

• Pionnen: kleine stukjes die spelers op het bord verplaatsen om hun positie aan te geven.
• Dobbelstenen: worden gebruikt om willekeurige getallen te genereren die bepalen hoeveel stappen een speler kan zetten of hoeveel punten hij verdient.
• Kaarten: bevatten informatie over het spel en worden gebruikt om acties uit te voeren of punten te scoren.
• Fiches: kleine stukjes die spelers verzamelen om punten te scoren of om speciale acties uit te voeren.
• Miniaturen: kleine plastic of metalen figuren die spelers gebruiken om hun personages of eenheden op het bord te vertegenwoordigen.

De rol van speelstukken in het spel

Speelstukken zijn niet alleen belangrijk omdat ze spelers in staat stellen om acties uit te voeren, maar ze kunnen ook een belangrijke rol spelen bij het bepalen van de uitkomst van het spel. Bijvoorbeeld:

• Kleur: sommige spellen hebben speelstukken in verschillende kleuren, die spelers kunnen gebruiken om hun positie op het bord aan te geven of om aan te geven welke speler welke stukken bezit.
• Opstelling: sommige spellen laten spelers hun speelstukken op een zelfgekozen manier op het bord plaatsen, wat van invloed kan zijn op de strategie en tactiek van het spel.
• Aantal: het aantal speelstukken dat een speler heeft, kan van invloed zijn op zijn kansen om het spel te winnen.
• Soort: sommige speelstukken hebben speciale eigenschappen of vaardigheden die van invloed kunnen zijn op het spelverloop.

De toegankelijkheid van speelstukken

Speelstukken moeten toegankelijk zijn voor alle spelers, ongeacht hun leeftijd, vaardigheidsniveau of achtergrond. Dit betekent dat de speelstukken gemakkelijk te begrijpen en te gebruiken moeten zijn, en dat ze geschikt moeten zijn voor een breed publiek. Bordspellen zijn er in verschillende categorieën, waaronder casual spellen, escape rooms, puzzels, slagenspellen, eurogames, ameritrash, en wargames. Elke categorie heeft zijn eigen soort speelstukken en indeling, die geschikt zijn voor een bepaalde groep spelers.

Bekende bordspellen en hun speelstukken

Er zijn veel bekende bordspellen die gebruik maken van verschillende soorten speelstukken. Hier zijn enkele voorbeelden:

• Carcassonne: dit spel maakt gebruik van tegels en pionnen om een middeleeuws landschap te bouwen.
• Monopoly: dit spel maakt gebruik van pionnen, dobbelstenen en geld om spelers te laten investeren in onroerend goed.
• Stratego: dit spel maakt gebruik van miniaturen om spelers te laten vechten in een oorlogssituatie.
• Risk: dit spel maakt gebruik van miniaturen en dobbelstenen om spelers te laten vechten voor de controle over de wereld.

Het bord: het speelveld van bordspellen

Het bord is een belangrijk onderdeel van veel bordspellen. Het is het speelveld waarop het spel gespeeld wordt en waarop de spelers hun zetten doen. Het bord kan verschillende vormen en afmetingen hebben, afhankelijk van het soort bordspel.

Vormen en afmetingen

Er bestaan vele soorten borden voor bordspellen, van kleine platte borden tot grote borden die op een tafel geplaatst moeten worden. De vorm en afmetingen van het bord zijn afhankelijk van het soort spel. Enkele voorbeelden van borden zijn:

• Halma: een zeshoekig bord met 121 vakjes
• Schaken: een vierkant bord met 64 vakjes
• Dammen: een rechthoekig bord met 100 vakjes
• Monopoly: een rechthoekig bord met verschillende vakjes en straten

Speelstukken en beweging

Op het bord worden de speelstukken geplaatst en bewogen. De beweging van de speelstukken is afhankelijk van het soort spel en de regels die daarbij horen. Zo kunnen de speelstukken bijvoorbeeld alleen horizontaal en verticaal bewegen, of ook schuin.

Doel van het spel

Het bord en de speelstukken zorgen samen voor het doel van het spel. Dit kan bijvoorbeeld zijn om alle speelstukken van de tegenstander te slaan, om als eerste een bepaald vakje te bereiken, of om zoveel mogelijk geld te verdienen. Het bord is dus essentieel voor het spel en zorgt ervoor dat de spelers tegen elkaar kunnen spelen.

Woordherkomst

Het woord “bord” is een naamwoord dat in het Nederlands gebruikt wordt om een plat vlak aan te duiden. Het woord wordt ook gebruikt in de context van bordspellen, waarbij het verwijst naar het speelveld van het spel. Het woord “bord” is afgeleid van het Oudnederlandse woord “borth”, dat “plank” betekent.

Opmerkingen

Het bord is een essentieel onderdeel van bordspellen en zorgt ervoor dat de spelers tegen elkaar kunnen spelen. Het is belangrijk dat het bord de juiste afmetingen en vorm heeft en dat de speelstukken op de juiste manier bewegen. Er bestaan vele soorten borden voor bordspellen en elk bord heeft zijn eigen regels en doel.

De geschiedenis van bordspellen

In de late middeleeuwen en de renaissance werden bordspellen steeds populairder in Europa. Zo werd in Perzië het spel ‘Shatranj’ gespeeld, dat later zou evolueren tot het schaakspel. Ook in de islamitische wereld werden veel bordspellen gespeeld. In Europa werden in de vijftiende eeuw spellen gespeeld als ‘Mens erger je niet’ en ‘Zeeslag’. In de zestiende eeuw werd het spel ‘Monopoly’ al gespeeld in een vorm die veel lijkt op het spel dat we vandaag de dag kennen.

Bordspellen in de twintigste eeuw en later

In de twintigste eeuw werden er steeds meer bordspellen ontwikkeld. Zo verscheen in 1935 het spel ‘Monopoly’ in de vorm zoals we dat nu kennen. In de jaren tachtig werd het spel ‘Carcassonne’ ontwikkeld, en in de jaren negentig werd het spel ‘De Kolonisten van Catan’ (in het Engels ‘Settlers of Catan’) uitgebracht. Deze spellen behoren tot de bekendste designer bordspellen. Ook werden er in de twintigste eeuw veel bordspellen ontwikkeld die gebaseerd zijn op populaire films, tv-series en games, zoals ‘Risk’, ‘Trivial Pursuit’ en ‘Scrabble’.

Bordspellen vandaag de dag

Vandaag de dag zijn er nog steeds veel bordspellen die gespeeld worden. Naast de bekende spellen als ‘Monopoly’ en ‘De Kolonisten van Catan’, zijn er ook veel coöperatieve bordspellen, waarbij spelers samenwerken om een doel te bereiken. Ook zijn er bordspellen die speciaal ontwikkeld zijn voor kinderen, om hen op een speelse manier iets te leren. En er zijn nog steeds veel nieuwe bordspellen die ontwikkeld worden, zoals het spel ‘Azul’, dat in 2017 werd uitgebracht en inmiddels al meerdere prijzen heeft gewonnen.

Designer bordspellen: Strategische spellen met diepgaande herspeelbaarheidsfactor

Designer bordspellen zijn een specifiek type bordspellen dat bedoeld is voor mensen die op zoek zijn naar een uitdagend en strategisch spel. Deze spellen zijn ontworpen door individuele ontwerpers of kleine teams en zijn vaak beter in balans dan de typische bordspellen die je in de winkel koopt. Ze hebben een hoge herspeelbaarheidsfactor, wat betekent dat je het spel meerdere keren kunt spelen en het nog steeds leuk blijft.

Wat maakt designer bordspellen anders dan andere bordspellen?

Designer bordspellen zijn anders dan andere bordspellen omdat ze vaak meer diepgang hebben en meer strategie vereisen. In tegenstelling tot spellen zoals schaken of dammen, die al eeuwen oud zijn, zijn designer bordspellen relatief nieuw. Ze zijn bedoeld om een ​​groep mensen bij elkaar te brengen en te leiden tot een leuke en sociale manier om elkaar beter te leren kennen.

Enkele voorbeelden van designer bordspellen

Er zijn vele soorten designer bordspellen beschikbaar, variërend van eenvoudige spellen tot meer complexe spellen. Hier zijn enkele voorbeelden van designer bordspellen:

• Carcassonne
• De Kolonisten van Catan
• Puerto Rico
• Tikal
• Ticket to Ride
• Torres

Designer bordspellen kopen

Designer bordspellen zijn verkrijgbaar in de meeste spellenwinkels en online. Ze zijn vaak wat duurder dan typische bordspellen, maar de kwaliteit en herspeelbaarheidsfactor maken het de moeite waard. Enkele bekende uitgevers van designer bordspellen zijn 999 Games, White Goblin Games en Asmodee.

Coöperatieve bordspellen: samenwerken voor de overwinning

Het spelen van coöperatieve bordspellen is een leuke manier om samen te werken en te communiceren met andere spelers. In plaats van te proberen elkaar te verslaan, moeten jullie samenwerken om het spel te winnen. Dit schept een gezonde competitie waarbij niemand vergeten wordt en waarin iedereen een winnaar kan zijn. Het is een geweldige manier om vaardigheden zoals teamwork, communicatie en probleemoplossing te ontwikkelen terwijl je plezier hebt.

De beste coöperatieve bordspellen om te kopen

Er zijn veel coöperatieve bordspellen op de markt, maar hierbij een paar van de leukste en meest populaire:

• Pandemic: In dit spel moeten spelers samenwerken om een wereldwijde uitbraak van ziekten te stoppen voordat het te laat is.
• Arkham Horror: In dit spel moeten spelers samenwerken om te overleven in een stad die wordt geteisterd door bovennatuurlijke verschijnselen.
• Forbidden Island: In dit spel moeten spelers samenwerken om te ontsnappen van een eiland dat langzaam zinkt in de oceaan.
• Spirit Island: In dit spel moeten spelers samenwerken om hun eiland te beschermen tegen kolonisten die het willen veroveren.

Waarom zijn coöperatieve bordspellen een leuke toevoeging aan elke bordspelcollectie?

Coöperatieve bordspellen bieden een andere spelervaring dan de meeste andere bordspellen. In plaats van te strijden tegen elkaar, moeten spelers samenwerken om te winnen. Dit kan een geweldige manier zijn om een nieuwe dimensie toe te voegen aan een bordspelcollectie en om samen te werken met vrienden en familie.

Wat leren kinderen van het spelen van bordspellen?

Bordspellen bieden kinderen een geweldige mogelijkheid om hun sociale vaardigheden te ontwikkelen. Door samen te spelen, leren kinderen om te gaan met anderen, te wachten op hun beurt en elkaar te helpen. Ze leren ook hoe ze moeten omgaan met verlies en hoe ze een winnaar kunnen zijn zonder anderen te kwetsen.

Creativiteit en ruimtelijk inzicht

Bordspellen bieden kinderen de mogelijkheid om hun creativiteit en ruimtelijk inzicht te ontwikkelen. Sommige spellen vereisen dat kinderen strategisch denken en plannen maken om te winnen. Andere spellen vereisen dat kinderen hun ruimtelijk inzicht gebruiken om stukken op het bord te verplaatsen.

Leerzaam en leuk

Bordspellen zijn niet alleen leuk, maar ook leerzaam. Kinderen leren nieuwe dingen terwijl ze spelen, zoals rekenen, lezen en schrijven. Daarnaast leren kinderen ook belangrijke levenslessen, zoals samenwerken en respect hebben voor anderen.

Extra tijd met ouders en vrienden

Bordspellen bieden kinderen de mogelijkheid om extra tijd door te brengen met hun ouders en vrienden. Het spelen van een spelletje is een geweldige manier om quality time door te brengen en om elkaar beter te leren kennen.

Geschikt voor alle leeftijden

Bordspellen zijn geschikt voor alle leeftijden, van jonge kinderen tot volwassenen. Het maakt niet uit hoeveel ervaring je hebt met bordspellen, er is altijd wel een spel dat bij je past. Daarnaast zijn er tegenwoordig zoveel verschillende spellen beschikbaar dat er altijd wel iets nieuws te ontdekken valt.

Conclusie

Het is belangrijk om te weten dat bordspellen een veelzijdige wereld zijn die eeuwenlang bestaan. Je vindt types gehele wereld, van oudste bekende bordspellen gevonden in graven van farao’s uit Egypte, daterend vanaf ongeveer 3000 jaar christus tot nieuwe spellen steeds populairder worden.

Bordspellen zijn een leuk en leerzaam hulpmiddel om strategisch denken, samenwerken en tellen te leren. Daarnaast helpen bordspellen je om sociale vaardigheden te ontwikkelen, zoals het omgaan met winst en verlies en respecteren van regels.

Als je de tips in dit artikel toepast, weet je zeker dat je een leuke avond hebt met familie en vrienden.

Joost Nusselder, de oprichter van speelkeuze.nl is een content marketer, vader en houdt van het uitproberen van nieuw speelgoed. Hij kwam als kind al in aanraking met alles rondom spellen toen zijn moeder de Tinnen Soldaat begon in Ede. Nu maakt hij samen met zijn team hulpvaardige blog artikelen om trouwe lezers te helpen bij leuke speel ideetjes.